کاربرد مدل اعتقاد بهداشتی (h. b. m) در آموزش بهداشت دهان و دندان و ارائه مدل مناسب

از آنجا که نتایج مطالعات اخیر آشکار می سازد شاخص تعداد دندانهای پوسیده، کشیده و پر شده (dmft) در کودکان 12 ساله کشورمان بدتر شده است ، آموزش دهان و دندان با استفاده از الگوی مناسب امری اساسی می باشد و نسبت به سایر اقدامات در اولویت قرار دارد. این بررسی مطالعه ای مداخله گر از نوع نیمه تجربی به صورت مورد - مشاهدی است که به منظور کاربرد مدل اعتقاد بهداشتی در آموزش بهداشت دهان و دندان و ارائه مدل مناسب ، بر روی 291 نفر از دانش آموزان 12 ساله دختر پایه اول راهنمایی منطقه 6 آموزش و پرورش در مرکز شهر تهران انجام شده است . روش نمونه گیری چند مرحله ای - خوشه ای بوده است . ابزار و روشهای گردآوری اطلاعات شامل پرسشنامه، چک لیست مشاهده چگونگی عملکردهای مسواک زدن و استفاده از نخ دندان، پرونده های بهداشتی دانش آموزان و معاینه دهان و دندان آنها بود. بر اساس اطلاعات اولیه ادراکات فردی در زمینه حساسیت ، شدت ، موانع و منافع در حد متوسط قرار داشت و رفتارهای بهداشتی دهان و دندان در حد مطلوب نبود. شاخص بهداشت دهان (o.h.i) در حد خوب و شاخص dmft متوسط بود. سپس برنامه ریزی آموزشی بر اساس الگوی مورد نظر صورت گرفت و به اجرا درآمد. مهمترین یافته های بدست آمده در مرحله دوم پس از یک فاصله زمانی شش ماهه نشان می دهد افزایش ادراکات چهارگانه سبب بروز رفتارهای مسواک زدن و استفاده از نخ دندان می گردد. عملکرد صحیح مسواک زدن و استفاده درست از نخ دندان نیز تحت تاثیر چهار ادراک فردی افزایش یافته قرار دارند. شاخص dmft به مقدار کمی با ادراک فردی افزایش یافته درباره شدت عوارض بیماریهای دهان و دندان و تا حدی با درک فردی افزایش یافته پیرامون موانع رعایت بهداشت دهان و دندان رابطه دارد. کاهش شاخص بهداشت دهان نیز تا حدی متاثر از ادراک فردی افزایش یافته در زمینه منافع رعایت بهداشت دهان و دندان است . بدین ترتیب کارآیی الگوی اعتقاد بهداشتی در آموزش بهداشت دهان و دندان تایید شد و مدل آموزشی مناسب با توجه به ادراکات نیازمند اطلاح از نظر حساسیت ، شدت ، موانع و منافع ارائه گردید. در نهایت مشخص شد این ادراکات یک دسته از عواملی هستند که بر روی اتخاذ رفتارهای پیشگیری کننده از بیماریهای دهان و دندان و شاخصهای بهداشت دهان و دندان اثر می گذارند.